گذشته گرایی منحط و چسپیدن به آن یا دست بردن بر انبانِ «تاریخ پر افتخارِ» در واقع تخلیهٔ حسِ حقارت و نشانهٔ شرم آور تهی دستی و ناتوانی ها و ناکامی های امروز ماست!
داریم با این رویکرد انفعالی و مخرب تنها عقده های حل ناشده و تلنبار شدهٔ تاریخی مان را «آب» می کنیم!
بگفتهٔ زیبای علی زمانیان: «بیچاره مردمی که برای اثبات خویش، نیاز به تاریخ دارد!
درکِ زندگی پیشینیان، برای درس گرفتن است، نه افتخار کردن به این و آن. تاریخ برای فهم اینک و اکنون ماست نه زیستن در گذشته. بدبخت مردمی که برای آنکه هستیاش را معنا کند، دست در انبانِ تاریخ میبرد!
فرقی نمیکند چه کسی را در تاریخ به خدمت میگیریم. بازگشت به تاریخ و زیستن با آنان و افتخار کردن به پیشینیان، سببی ندارد جز اینکه نشان می دهد «دستانِ ما امروز تهی است». از تهی بودن مان می هراسیم. از آن روست که پناه به تاریخ می بریم. از آن روست که پشت سرِ بزرگانِ تاریخ، پنهان می شویم.
افتخار به تاریخ، از آنِ مردمِ حقیری است که میخواهد حقارتش را با بزرگ نمایی پیشینیان، از یاد ببرد.
می دانیم که از قافلهٔ علم و تمدن قرن هاست عقب مانده ایم، می دانیم حاشیه نشین و دست نگرِ جهان امروزیم. نه دستاورد علمی، نه شکوفایی معنوی. نه زندگی پربار و نه بودنی معنا دار!
آگاهی از این فلاکت، رنج مان می دهد. و البته با این رنج نمی توانیم زندگی کنیم. از این رو روپوشی بر احساسِ حقارت مان می اندازیم تا یادمان برود برای زندگی کردن چقدر وابسته به این و آنیم.
ما رانده شدگان به تاریخ ایم؛ پناهنده شدگانی که از زیستن اکنونِ مان گریزانیم. لباس فاخر تاریخ بر تن میکنیم تا «فقر فرهنگ و فقر اخلاق» مان را و این همه پریشانی مان را پنهان کنیم. تا نمایش دهیم که ما برآمده از قلهٔ تاریخ، متکی بر تاریخ عظیم دین و فرهنگ و نژادیم. ما دلخوش به استخوان هایی هستیم که در قبرستانِ تاریخ روی هم انباشه شده است.
در حالی که تاریخ، تجربهٔ بشری است، تاریخ همچون کلاس درسی است که باید در محضرش زانو زد و از آن آموخت. ولی ما چه برخوردی با تاریخ می کنیم؟ چه مواجهه یی با پیشینیان داریم؟ لحظه ای نمی اندیشیم ما چگونه می زییم؟ لحظه ای نمی اندیشیم اگر آن بزرگان بزرگ بوده اند، چه ارتباطی با ما دارند و ما چه نسبتی با آنها برقرار می کنیم؟ چه فرقی می کند پیشینیان ما چگونه بوده اند و چه کسانی بوده اند، وقتی اکنون و اینجا در تاریکخانهٔ تاریخ بسر می بریم؟!
سنگ نبشتهٔ گنج نامه، ما را چه سود، وقتی که دست مان اکنون زیر سنگ دیگران است و زندگی مان آلوده به رنجِ جهل و فقر و هزار بدبختی دیگر !!.»
التماس تفکر
رازق رحیمی
Afghanistan people's front 