نويسنده: اسماعیل سادات
یافتههای روزنامه ۸صبح از ولایتهای جوزجان، فاریاب و سمنگان در یک سال گذشته نشان میدهد که کودکان در حال تبدیل شدن به وسیلهای برای پرداخت بهای مواد غذایی خانوادهها شدهاند. براساس این یافتهها، در یک سال ۷۰ کودک زیر سن پنج سال به فروش رسیدهاند. اکثریت خانوادهها دلیل این اقدام خود را افزایش فقر و بیکاری عنوان کردهاند.
منابع معتبر از میان موسسههای مددرسان که از نزدیک با باشندهگان ولایتهای جوزجان، فاریاب و سمنگان کار کردهاند، آمار میدهند که در این مدت ۶۸ تن از کودکان نوزاد و زیر سن پنج سال که حدود ۷۰ درصد آنان را دختران تشکیل میدهند از سوی خانوادهها به دلیل فقر و بیکاری و خشونتهای خانوادهگی هر کدام در بدل ۵۰ تا ۷۰ هزار افغانی به فروش رسیدهاند.
منابع میافزایند که نبود نظارت و عدم دسترسی نهادهای حقوق بشری و وضع محدودیتهای طالبان باعث شده که آمار دقیق از فروش کودکان در اختیار رسانهها و نهادهای حامی کودکان قرار نگیرد.
زرمینه حسنی، یکی از کارمندان ساحوی موسسه World Vision، در صحبت با روزنامه ۸صبح میگوید که در جریان کار ساحوی با خانوادههایی سر خورده است که به دلیل مشکلات اقتصادی کودکان خود را به فروش رساندهاند. به گفته او، بیشتر خانوادههای روستانشینان در ولایت جوزجان اقدام به فروش کودکان خود کردهاند.
خانم حسینی میگوید که در مدت شش ماه با ۱۵ خانواده در ولسوالیهای خواجه دوکوه، درزاب، فیضآباد، قرقین و قوشتپه ولایت جوزجان سرخورده است که کودکان خود بهویژه دختران نوزاد تا چهار ساله را در بدل پول به فروش رساندهاند.
سید یاسین بیک، رییس یکی از شوراهای مردمی ولسوالی درزاب جوزجان، میگوید که برخی از کارمندان موسسههای داخلی نظر به لایحه وظایفشان با شماری از زنان در خانوادههای فقیر و بیبضاعت مصاحبه میکنند و آنان مشکلات اقتصادی خود را به کارمندان ساحوی موسسهها در میان میگذارند.
در همین حال، برخی از کارمندان موسسات داخلی تایید میکنند که خانوادههای فقیر از آنان میخواهند که برای کودکانشان «خریدار» پیدا کنند.
عاقله (نام مستعار)، کارمند یکی از موسسهها در ولایت فاریاب، میگوید که فروش کودکان بهویژه کودکان دختر زیر سن پنج سال نسبت به سالهای قبل در ولسوالیهای این ولایت چندین برابر افزایش یافته است. او میافزاید که در جریان بررسی وضعیت خانوادههای فقیر با زنانی ملاقات کرده که روایت و قصههای دردناک از فروش کودکان خود را با آه و اندوه بیان کردهاند. به گفته او، «آنان بهخاطر دریافت لقمه نانی برای خانوادههایشان مجبور شدهاند که دختران خود را بفروشند.»
بانو عاقله میافزاید که در جریان پنج ماه شاهد ۲۱ مورد فروش کودکان در روستاهای ولسوالیهای شیرین تگاب، قرغان، قیصار، بلچراغ، گرزیوان، اندخوی و المار ولایت فاریاب بوده است.
همچنان یافتهها در چهار ولسوالی ولایت سمنگان نشان میدهد که در جریان سال گذشته ۳۱ تن از کودکان که ۲۳ تن آنان دختران زیر سن پنج سال بودهاند، از سوی خانوادههایشان به فروش رسیدهاند.
خالده یعقوبی (نام مستعار)، کارمند ساحوی یکی از موسسات داخلی، میگوید که هنگام اجرای وظیفه با خانوادههای فقیر که کودکانشان را به فروش رساندهاند، گفتوگو کرده است. به گفته او، بیشتر این خانوادهها به دلیل فقر و خشونتهای خانوادهگی ناگزیر شدهاند کودکان خود را بفروشند.
بانو یعقوبی ادعا میکند که در مدت ۱۰ ماه با ۱۸ خانواده روبهرو شده که کودکان خود را در بدل ۵۰ تا ۷۰ هزار افغانی فروختهاند. طبق اطلاعات او، از میان ۱۸ تن ۱۲ تن آنان دختر بودهاند. او مدعی است که شماری از خانوادههای فقیر از او خواستهاند که برای فروش کودکانشان خانوادههایی را معرفی کنند که نیاز به گرفتن فرزند «ثوابی» داشته باشند.
شکیبا جسور از زنان دیگری است که در جریان شش ماه با ۱۳ خانواده روستانشین در ولسوالیهای خرم و ساروباغ، دره صوف بالا، دره صوف پایین و فیروزنخچیر روبهرو شده که کودکانشان را به فروش رساندهاند.
منابع در سمنگان ادعا میکنند که برخی از زوجهایی که فرزند نداشتهاند کودکان خانوادههای فقیر را خریداری و ترک مکان کردهاند. به گفته او، این خانوادهها به دلیل ترس از دست دادن فرزند «خریده شده» منطقه خود را ترک کردهاند.
یکی از باشندهگان سمنگان که پس از ۱۰ سال عروسی تا کنون صاحب فرزند نشده میگوید که حدود شش ماه قبل اطلاع حاصل کرده که یک خانواده در ولسوالی فیروزنخچیر کودکش را میفروشد.
حمیدالله حیدری، یکی از آموزگاران است که فرزند ندارد. او میگوید: «حدود شش ماه قبل یکی از زنان همسایه ما به همسرم گفت که یک خانواده فقیر در ولسوالی فیروزنخچیر سمنگان کودک نوزادش را که دختر است، در بدل ۶۰ هزار افغانی میفروشد. بعد از مشوره با اقارب خود همسرم با زن همسایه ما رفت به دیدن این خانواده. بالاخره بعد از چندین دوره ملاقات توانستیم که دختر نوزاد را در بدل ۵۰ هزار افغانی پول نقد بگیریم.»
آقای حیدری میافزاید: «با وجودی که من و همسرم از این اقدام ما خوش هستیم و توانایی سرپرستی خوب را داریم، اما از این که در آینده خانواده اول دخترم پشیمان نشوند، ولایت سمنگان را به قصد یکی از ولایتهای دیگر ترک کردیم و حالا زندهگی خوشی را همراه با دختر خود داریم.»
با این حال، شماری از فعالان مدنی میگویند: «کودکان در حال تبدیل شدن به وسیلهای برای پرداخت بهای مواد غذایی شدهاند، زیرا در غیر این صورت خانوادههای آنان از گرسنهگی خواهند مرد.»
رسول سادات، یکی از فعالان مدنی در فاریاب، میگوید که فقر، بیکاری و سطح پایین آموزش و سواد باعث شده که برخی از خانوادهها برای امرار معاش، جز فروش کودکان هیچ برنامه عملی دیگری نداشته باشند.
این در حالی است که پیش از این، واشنگتنپست در گزارشی تحت عنوان «در افغانستان جدید یا دخترت را بفروش یا گرسنهگی را تحمل کن»، از افزایش فروش کودکان در افغانستان پرده برداشته است.
واشنگتنپست نوشته است که ازدواج دختران خردسال در افغانستان افزایش یافته و والدین برای فراهم کردن غذا برای سایر اعضای خانواده خود مجبور هستند دختران خود را در ازای دو هزار تا سه هزار دالر بفروشند.
این در حالی است که بهتازهگی برنامه توسعهای سازمان ملل متحد (UNDP) در گزارشی زیر عنوان «دو سال در بازنگری: تغییرات در اقتصاد افغانستان، خانوادهها و بخشهای متقابل» گفته است که حدود ۶۹ درصد افغانها به منابع کافی برای رفع نیازهای اولیهشان دسترسی ندارند.
Afghanistan people's front 