منبع: اکسیوس
تاریخ: ۱۷-جون۲۰۲۵
————————-
موفقیت شگفتانگیز مرحله نخست جنگ اسرائیل علیه ایران باعث شده که نیروی هوایی اسرائیل کنترل کامل آسمان تهران را در دست گیرد و رهبران این کشور به شکل جدی احتمال تغییر رژیم در جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دهند.
تصویر کلی:
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در ۴۸ ساعت گذشته در مجموعهای از مصاحبههای رسانهای، عملاً این ایده را تأیید کرده است.
اما به گفته مقامات آمریکایی، پرزیدنت ترامپ هنوز متقاعد نشده است که این راه، مسیری درست باشد.
نقطه اصطکاک:
در آخر هفته گذشته، هنگامی که ارتش اسرائیل فکر میکرد فرصتی برای ترور رهبر جمهوری اسلامی، آیتالله علی خامنهای در اختیار دارد، ترامپ مخالفت کرد.
یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا در اینباره گفت:
«این آیتاللهی است که میشناسید، در برابر آیتاللهی که نمیشناسید.»
با این حال، او هشدار داد:
«این بدان معنا نیست که ترامپ نمیتواند ناگهان وارد عمل شود و اقدام بزرگی انجام دهد.»
تازهترین تحولات:
ترامپ شامگاه دوشنبه هشدار سنگینی منتشر کرد و از تمام ساکنان تهران (با جمعیت ۱۰ میلیون نفر) خواست «فوراً شهر را تخلیه کنند» و بلافاصله اعلام کرد که زودتر از موعد از نشست گروه ۷ خارج خواهد شد.
این اقدامات باعث شد گمانهزنیهایی درباره حمله قریبالوقوع ایالات متحده به ایران در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر شود — که سپس توسط کاخ سفید تکذیب گردید.
خود ترامپ هم احتمال بازگشت به میز مذاکره را مطرح کرد.
پشت پرده:
مقامات اسرائیلی به پایگاه خبری Axios گفتهاند که تغییر رژیم، هدف رسمی این جنگ نیست.
این هدف در میان اهداف تأیید شده توسط کابینه امنیتی اسرائیل پیش از آغاز جنگ وجود نداشته است، و چندین مقام ارتش اسرائیل نیز گفتهاند هیچ دستور رسمی در این زمینه از سطوح بالای سیاسی دریافت نکردهاند.
با این وجود، بحث و گفتوگو در این مورد روز به روز بلندتر و علنیتر میشود.
آنچه گفتهاند:
نتانیاهو روز یکشنبه در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز گفت که این جنگ میتواند به تغییر رژیم در ایران منجر شود.
روز دوشنبه نیز وی اظهار داشت که کشتن خامنهای میتواند به پایان جنگ منجر شود، نه تشدید آن.
نتانیاهو به شبکه ABC News گفت:
«این حرکت باعث تشدید درگیری نمیشود، بلکه آن را خاتمه میدهد. اسرائیل کاری را که لازم است، انجام خواهد داد.»
در یک نشست خبری با خبرنگاران اسرائیلی نیز وی اظهار داشت:
«این یک رژیم بسیار ضعیف است که اکنون متوجه ضعف خود شده است… ممکن است شاهد تغییرات بزرگی در ایران باشیم.»
او حتی در یک برنامه تلویزیونی اپوزیسیون ایرانی با عنوان «تغییر رژیم در ایران» حضور یافت و اشاره کرد که هیچکس سقوط اتحاد جماهیر شوروی یا رژیم بشار اسد را پیشبینی نکرده بود — اما این اتفاق افتاد.
موضع آمریکا:
کاخ سفید از اهداف رسمی اسرائیل در جنگ، مانند از بین بردن ظرفیتهای هستهای و موشکی ایران حمایت میکند، اما از یک مأموریت گستردهتر برای بازسازی ایران از طریق نیروی نظامی حمایت نمیکند.
یکی از مقامات آمریکایی گفت:
«اسرائیلیها شاید با تغییر رژیم احساس راحتی بیشتری داشته باشند تا ما. شاید آنها با نابود کردن کشور هم راحتتر باشند.»
وی افزود:
«اما در مجموع، جهان باید خواهان از بین رفتن توانایی ایران در ساخت بمب باشد — و در نهایت باید این کار انجام شود.»
بزرگنمایی (Zoom in):
پس از تمرکز اولیه بر اهداف نظامی و هستهای در سه روز نخست جنگ، ارتش اسرائیل روز دوشنبه در حین پخش زنده، استودیوهای تلویزیون دولتی ایران را بمباران کرد.
هرچند ارتش ادعا کرد که این ساختمان برای مقاصد نظامی نیز استفاده میشده است، نتانیاهو صراحتاً گفت این حمله با هدف محدود کردن توانایی رژیم در پخش تبلیغات به مردم ایران صورت گرفته است.
او هشدار داد که اهداف دیگری از رژیم نیز در روزهای آینده هدف قرار خواهند گرفت.
وضعیت موجود:
از آغاز جنگ در روز جمعه تاکنون، هیچ اعتراض سراسری در ایران علیه رژیم گزارش نشده است.
به گفته راز زیمت، کارشناس ارشد مسائل ایران در اندیشکده INSS اسرائیل، رژیم تاکنون همبستگی داخلی خود را حفظ کرده و در برابر تهدید خارجی انسجام بیشتری یافته است.
وی افزود:
«ناراحتی مردم از رژیم ممکن است در پی این ناکامیهای امنیتی شدید تشدید شده باشد، اما تصاویر غیرنظامیان مجروح و محلههای ویرانشده در تهران باعث تقویت حس همبستگی ملی نیز شده است.»
با این حال، زیمت هشدار داد که:
«اگر جنگ ادامه یابد و تواناییهای امنیتی و اطلاعاتی رژیم بیشتر تضعیف شود، ممکن است این انسجام به مرور زمان از هم بپاشد.»
موضوع مورد توجه:
مقامات اسرائیلی میگویند هنوز مشخص نیست تغییر رژیم به هدف رسمی جنگ تبدیل خواهد شد یا خیر، اما معتقدند حتی طرح عمومی این ایده میتواند فشار بر رهبر ایران را افزایش دهد تا شاید برای نجات رژیم، برنامه هستهای را کنار بگذارد
Afghanistan people's front 