قمار تجارتی هند: حاکمیت در برابر ضرب‌الاجل تعرفه‌ای ترامپ

آیا دو کشور می‌توانند از سیاست‌های حاصل‌جمع صفر عبور کنند؟ این آزمون واقعی پس از نمایش‌های ماه جولای است.

نوشته ناینا شرما

۳۰ جون ۲۰۲۵

منبع: آسیا تایمز

——————-

تنها چند روز پیش از ضرب‌الاجل ۹ جولای رئیس‌جمهور ترامپ برای اعمال مجدد تعرفه‌های شدید “متقابل”، مذاکرات تجارتی میان ایالات متحده و هند به مرحله‌ای حساس رسیده‌اند. اعلامیه اخیر ترامپ درباره “توافق بسیار بزرگ” با هند که گویا بازارهای آن را “باز خواهد کرد” تضاد شدیدی با بن‌بست گزارش‌شده از سوی مذاکره‌کنندگان در واشنگتن دارد.

در حالی‌که یک هیئت هندی به رهبری راجش اگروال با شتاب برای رسیدن به توافق تلاش می‌کند، اختلافات اساسی در بخش زراعت، صنایع و مفهوم “متقابل منصفانه” تهدید می‌کند که توافقی را که هر دو رهبر به‌عنوان یک نقطه عطف معرفی کرده‌اند، از بین ببرد. فشارها برای امتیازدهی بالاست، اما تعهد دهلی‌نو برای حفظ حاکمیت اقتصادی‌اش بیش از پیش تقویت شده است.

با امتناع هر دو کشور از عقب‌نشینی، نتیجه این مذاکرات می‌تواند نه تنها روابط تجارتی دوجانبه بلکه عزم هند برای حفظ استقلال اقتصادی‌اش در برابر تاکتیک‌های فشار بالای ترامپ را بازتعریف کند.

-خطوط اختلاف آشتی‌ناپذیر

زراعت: سنگر دفاعی هند

خواست ایالات متحده برای کاهش تعرفه بر سویا، ذرت و لبنیات و همچنان دسترسی به بازار برای محصولات تغییر‌یافته ژنتیکی (GM)، نقطه حساس اقتصاد زراعتی هند را هدف گرفته است. واشنگتن این را به‌عنوان “تجارت منصفانه” معرفی می‌کند، اما دهلی نو آن را تهدیدی وجودی برای اقتصادی می‌بیند که معیشت ۷۰۰ میلیون نفر را تأمین می‌کند.

سبسایدی‌های زراعتی ایالات متحده که سالانه بیش از ۳۰ میلیارد دالر است، قیمت‌ها را مصنوعی پایین نگه‌می‌دارد و می‌تواند کشت‌کاران کوچک هند (با میانگین زمین ۱.۱۵ هکتار) را نابود کند. از نگاه سیاسی، دادن امتیاز در این زمینه ناممکن است؛ چون اتحادیه‌های کشاورزان هنوز خاطره اعتراضات ۲۰۲۰-۲۱ را در ذهن دارند. اجای سریواستاوا از ابتکار پژوهش تجارت جهانی می‌گوید: “هیچ‌گونه کاهش تعرفه‌ای برای لبنیات یا غلات اساسی قابل انتظار نیست.”

ناهم‌ترازی صنعتی: نبردی نابرابر

هند برای کاهش تعرفه‌های ۲۶٪ ترامپ به‌ویژه در بخش فولاد و پرزه‌جات موتر، تلاش دارد، اما با مخالفت شدید آمریکا روبروست. در عین حال، واشنگتن می‌خواهد هند تعرفه‌های سنگین ۱۰۰–۱۱۰٪ بر موترهای امریکایی و ۱۵۰٪ بر مشروبات الکلی را کاهش دهد. این عدم توازن مشابه توافق “کوچک” میان آمریکا و بریتانیا است که در آن بریتانیا تعرفه‌های فولاد خود را حذف کرد، اما آمریکا تعرفه‌های ۱۰٪ را حفظ کرد.

برای هند، پذیرش چنین شرایطی به معنای نهادینه‌سازی نابرابری است: صادرات آن با تعرفه‌های “MFN +۱۰٪” مواجه است، در حالی‌که کالاهای امریکایی با کاهش عمیق تعرفه‌ها به بازار هند دسترسی وسیع پیدا می‌کنند.

-تاکتیک‌های ترامپ: استفاده از بی‌ثباتی به‌عنوان ابزار فشار

استراتژی ترامپ بر اساس ابهام و بی‌ثباتی است. اظهارات ۲۷ جون او درباره ضرب‌الاجل ۹ جولای – “ما می‌توانیم هر کاری که بخواهیم، انجام دهیم” – نشان‌دهنده استفاده او از پیش‌بینی‌ناپذیری برای فشار بر دیگران است. وزیر خزانه‌داری، اسکات بسنت، اشاره کرده است که مذاکرات ممکن است تا روز کارگر امریکا (۱ سپتامبر) ادامه یابد. در حالی‌که برخی مقامات کاخ سفید گفته‌اند که این ضرب‌الاجل “حیاتی نیست”.

با این‌حال، ترامپ همزمان تهدید به ارسال نامه‌هایی به کشورهای بدون توافق کرده است تا تعرفه‌های ۲۵ تا ۴۵٪ بر صادرات آن‌ها اعمال کند. این سیاست چماق و هویج برای ترساندن هند جهت دادن امتیازات استفاده می‌شود. تجربه اخیر چین یک درس هشداردهنده است.

هرچند ترامپ توافق با چین را یک دست‌آورد معرفی کرد، اما محتوای آن سست بود: وعده مبهم چین برای “بازبینی درخواست‌های صادراتی” مواد کمیاب زمین در برابر وعده‌های نرم امریکا. در عین حال، تعرفه‌های ۲۰٪ بر کالاهای چینی به‌دلیل “کاهش‌ندادن فنتانیل” همچنان پابرجاست.

برای هند، این تجربه نشان می‌دهد که تمرکز بر نمایش رسانه‌ای به‌جای مفاد عملی، خطری‌ست که نباید مرتکب آن شود.

-محاسبه استراتژیک هند

هند با اهرم‌هایی کم‌سابقه وارد این مذاکرات شده است. صادرات اپریل–می ۲۰۲۵ به ایالات متحده نسبت به سال گذشته ۲۲٪ افزایش یافته و به ۱۷.۲۵ میلیارد دالر رسیده است، که تاب‌آوری هند را حتی با وجود تعرفه‌ها نشان می‌دهد. با افزایش پیش‌بینی رشد اقتصادی توسط S&P (به ۶.۵٪) و بهبود مصرف داخلی، مقامات ابراز اطمینان کرده‌اند: “ما علاقمند هستیم، اما نیازمند نیستیم.”

استراتژی هند بر تنوع‌بخشی و خطوط قرمز استوار است:

• مخالفت با محصولات GM برای حفاظت از حق بذر و کشاورزی بومی،

• دفاع از قوانین بومی‌سازی داده‌ها برای جلوگیری از سرمایه‌داری نظارتی،

• و تعرفه‌های موتر برای حفاظت از صنعت ۱۰۰ میلیارد دالری تولید.

در سطح بین‌المللی، هند با مذاکرات پیشرفته با اتحادیه اروپا، توافق بسته‌شده با بریتانیا و ائتلاف با جنوب جهانی (آسه‌آن و افریقا) در حال کاهش فشار امریکا است.

مصرف داخلی قوی (۶۰٪ از تولید ناخالص داخلی) هند را مصون نگه‌داشته، هرچند انعطاف‌پذیری روپیه و قدرت صنعت دوا، بیشتر به‌عنوان ابزارهای تاکتیکی استفاده می‌شود تا نکات مذاکره.

-پیامدهای فراتر از ۹ جولای

حتی اگر تا ۹ جولای توافقی محدود حاصل شود – مثل امتیازاتی برای بادام، LNG و کاهش سطحی تعرفه‌ها از سوی آمریکا – این صلح ناپایدار خواهد بود. تعرفه‌های “امنیت ملی” ترامپ بر نیمه‌هادی‌ها، دوا و مواد معدنی حیاتی ممکن است تا ماه اگست هند را هدف قرار دهد.

برای هند، امضای یک توافق نابرابر ممکن است به‌معنای تسلیم تلقی شود. از سوی دیگر، ترک میز مذاکره حاکمیت استراتژیک را نشان می‌دهد، اما احتمالاً با تعرفه‌های ۲۶٪ بر منسوجات و محصولات بحری روبرو خواهد شد.

جهانیان نیز با چالش‌های مشابه روبرو هستند: ویتنام اتهام “دستکاری ارزی” از سوی امریکا را رد کرده، و مذاکرات ترامپ با کانادا در مورد مالیات دیجیتال بدون نتیجه پایان یافت – نشان می‌دهد که موضع امریکا به‌سرعت تغییر می‌کند.

-هنر توافق (یا عدم توافق)؟

توافقی محدود و موسوم به “برداشت زودهنگام” محتمل‌ترین نتیجه است – که ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد دالر تجارت دوجانبه را پوشش می‌دهد و موضوعات بحث‌برانگیزتر مانند زراعت، موتر و حاکمیت داده را به آینده موکول می‌کند.

هند ممکن است کاهش تعرفه بر بادام، چهارمغز یا LNG را برای کاهش مازاد تجاری بپذیرد، در کنار تعهدات نمادین در بخش دیجیتال.

در عوض، آمریکا ممکن است تعرفه‌های ۲۶٪ را تعلیق کند اما تعرفه پایه ۱۰٪ را مانند توافق اخیر با بریتانیا حفظ نماید. چنین توافقی به ترامپ اجازه می‌دهد “باز شدن بازارهای هند” را جشن بگیرد، در حالی‌که هند حفظ منافع ملی را نشان می‌دهد.

با این‌حال، چنین توافقی سطحی، نابرابری‌های عمیق‌تر را پنهان می‌کند. خواست امریکا برای دسترسی گسترده زراعتی با دفاع هند از حاکمیت غذایی و معیشت زارعین خرد ناسازگار است. همچنین، امتناع ایالات متحده از لغو تعرفه‌های موتر و فولاد در تضاد با ادعای “متقابل منصفانه” آن‌هاست.

این تنش‌ها نشان‌دهنده تفاوت ساختاری‌اند: آمریکا تجارت را از دیدگاه سوداگری می‌بیند (صادرات = پیروزی)، اما هند به توسعه برابر می‌اندیشد (حفاظت = بقا). به گفته رئیس مؤسسه تجارت خارجی هند: “توپ در میدان امریکاست. هند خواهان شراکت برد–باخت نیست.”

تجربه چین آموزنده است: توافق درباره مواد کمیاب زمین تنها تسکین موقت بود و شکایات اصلی را حل نکرد. هند نیز باید ارزیابی کند که آیا یک توافق شتاب‌زده مشکلات را حل می‌کند یا فقط به تعویق می‌اندازد.

آیا هر دو کشور می‌توانند چارچوبی متوازن بسازند که نیازهای توسعه‌ای هند را در کنار دسترسی واقعی امریکا به بازارها تضمین کند؟ یا “متقابل بودن” همچنان جاده یک‌طرفه باقی خواهد ماند؟

راه‌حل‌های پایدار نیازمند مذاکرات صبورانه برای ایجاد چارچوب‌های منصفانه‌اند، نه امتیازدهی تاکتیکی زیر فشار ضرب‌الاجل. آزمون واقعی پس از نمایش‌های جولای آغاز می‌شود.

———————-

ناینا شرما پژوهشگر در مرکز تحقیقات سیاست و حکومت (CPRG) است.