تاریخ: ۶ جولای ۲۰۲۵
—————————-
رهبران گروه رو به رشد بریکس برای نشستی در برازیل گرد هم آمدهاند؛ نشستی که تحتالشعاع سیاستهای جدید تعرفهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده قرار دارد، در حالی که اعضا خود را به عنوان مدافع چندجانبهگرایی جهانی معرفی میکنند.
رهبران کشورهای عمدتاً در حال توسعه در این گروه، در نشست دو روزهای که از روز یکشنبه در ریو دو ژانیرو آغاز میشود، در مورد راههای گسترش همکاری بحث خواهند کرد – آن هم در حالی که آنها نگرانیهای جدی خود را از سلطه غرب بر نظم جهانی ابراز کردهاند.
نام بریکس (BRICS) برگرفته از حروف اول اعضای بنیانگذار آن یعنی برازیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. این بلوک که نخستین نشست خود را در سال ۲۰۰۹ برگزار کرد، بعدها اعضای جدیدی را نیز بهعنوان عضو کامل به خود جذب کرد: مصر، اتیوپی، اندونزی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی. همچنین، بریکس اکنون ۱۰ کشور «شریک راهبردی» دارد که این دستهبندی در سال گذشته ایجاد شد؛ از جمله بلاروس، کوبا و ویتنام.
-غیبت شی و پوتین؛ تضعیف انسجام بریکس؟
برای نخستین بار از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۲، شی جینپینگ، رئیسجمهور چین، بهصورت حضوری در این نشست شرکت نمیکند و به جای او نخستوزیر چین، لی چیانگ، اعزام شده است.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در نشست حضور فیزیکی نخواهد داشت؛ چرا که به دلیل نقشاش در تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، تحت تعقیب دادگاه کیفری بینالمللی (ICC) قرار دارد. برازیل به عنوان یکی از امضاکنندگان اساسنامه رم، موظف به اجرای حکم بازداشت پوتین است.
این غیبتهای مهم پرسشهایی را درباره انسجام داخلی و نفوذ جهانی این گروه برانگیخته است.
-تمرکز بر مقابله با سیاستهای ترامپ و چالشهای جهانی
ریاست کنونی بریکس بر عهده برازیل است. انتظار میرود رهبران شرکتکننده در نشست، سیاستهای تعرفهای “غیرقابلتشخیص و گزینشی” دولت ترامپ را محکوم کنند؛ سیاستهایی که به گفته آنان غیرقانونی است و میتواند به اقتصاد جهانی آسیب وارد کند.
موضوعاتی چون سیاستهای صحی جهانی، هوش مصنوعی، و تغییرات اقلیمی نیز در دستور کار این نشست قرار دارد.
کشورهای بریکس میگویند که این بلوک نماینده تقریباً نیمی از جمعیت جهان، ۳۶٪ از مساحت زمین و حدود یکچهارم از تولید ناخالص داخلی جهان است. آنها خود را بستر همکاری جنوب جهانی و وزنه تعادل در برابر گروه هفت (G7) – که شامل اقتصادهای بزرگ غربی است – میدانند.
-اختلافات درونگروهی؛ انسجام شکننده
با وجود اهداف اعلامشده، اختلافات میان اعضای بریکس آشکار است. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، برخی از اعضای این گروه خواستار موضعگیری صریحتری علیه جنگ اسرائیل در غزه و حملات اخیر آن به ایران شدهاند. این گزارش به نقل از یک منبع آگاه منتشر شده که خواست نامش فاش نشود، زیرا مذاکرات حساس هستند.
رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، و عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر، در این نشست حضور خواهند داشت.
خبرنگار الجزیره، لوسیا نیومن، که از ریو دو ژانیرو گزارش میدهد، میگوید هدف بریکس همچنان روشن است:
«هدف بریکس اعمال فشار برای ایجاد یک جهان چندقطبی با حکمرانی جهانی فراگیر است تا صدایی معنادار به جنوب جهانی، بهویژه در نظام تجارت بینالملل، داده شود.»
او افزود:
«این گروه ساختاری بسیار منسجم یا تأثیر جهانی رادیکالی ندارد.
پرسش واقعی این است: آیا بریکسِ گسترشیافته، با اعضایی با نظامهای سیاسی و اولویتهای گوناگون، میتواند آنقدر متحد عمل کند که تأثیری معنادار بر نظم جهانی بگذارد؟»
Afghanistan people's front 