نویسنده: ویلیام کریستو – بیروت
۱۸ جولای ۲۰۲۵
منبع: گاردین
——————
در شهر سویدا واقع در جنوب سوریه، به گفتهٔ “بهاء”، جراح شفاخانه ملی سویدا، هیچ انتخابی جز ادامهٔ کار وجود نداشت؛ مجروحان یکی پس از دیگری وارد شفاخانه میشدند، تقریباً همگی با زخم گلوله یا جراحات ناشی از ترکشهای خمپاره.
«صدها مجروح، دستکم ۲۰۰ جسد در شفاخانه بودند. بسیاری از آنها از ناحیهٔ سر هدف قرار گرفته بودند، گویی که اعدام شده باشند.»
فیلمهای ضبط شده از درون شفاخانه، راهروهایی پوشیده از اجساد، اتاقهایی انباشته از کیسههای جنازه و پیکرهایی تلمبارشده در بیرون ساختمان را نشان میدادند. داکتر دیگری از بخش مراقبتهای عاجل گفت که به دلیل کمبود جا، اجساد را بیرون از سردخانه نگهداری میکردند.
طی چهار روز درگیری در ولایت عمدتاً دروزینشین سویدا، دستکم ۵۱۶ غیرنظامی و جنگجو کشته شدند؛ این آمار را «دیدهبان حقوق بشر سوریه» مستقر در بریتانیا اعلام کرد. از این میان، حداقل ۸۶ نفر از دروزیها توسط نیروهای دولتی یا شبهنظامیان همپیمان دولت بهصورت میدانی اعدام شدهاند. همچنین سه غیرنظامی بدوی نیز توسط نیروهای دروزی کشته شدند.
به گفته ساکنان، خشونت به سرعت رنگ و بوی فرقهای به خود گرفت و به شدیدترین تهدید برای ثبات سوریه از زمان حمله نافرجام ماه مارچ (که در آن ۱۵۰۰ غیرنظامی عمدتاً علوی کشته شدند) تبدیل شد.
-بحران مشروعیت و ناتوانی دولت جدید
رئیسجمهور سوریه، احمد الشرع، که پس از سرنگونی بشار اسد در دسامبر گذشته به قدرت رسید، وعده داده بود از اقلیتهای سوریه محافظت کند. اما کشوری را به ارث برد که پس از ۱۴ سال جنگ داخلی، به شدت از نظر فرقهای چندپاره شده و فاقد منابع لازم برای اجرای عدالت انتقالی است.
الشرع، که سابقهٔ رهبری در القاعده دارد و اکنون خود را یک سیاستمدار معرفی میکند، گرچه در سطح بینالمللی پذیرفته شده، اما در میان اقلیتهای سوریه از جمله دروزیها، بیاعتمادی عمیقی نسبت به او وجود دارد.
-کشتار در یک مجلس ختم
با عقبنشینی ارتش سوریه از سویدا در روز چهارشنبه، مردم برای اولین بار از خانهها خارج شدند تا تلفات خود را بررسی کنند. در روز سهشنبه، دستکم ۱۵ نفر بیسلاح در یک صالون پذیرایی متعلق به خانوادهٔ سرشناس رضوان در سویدا کشته شدند. به گفته سه عضو خانواده، مهاجمان وارد صالون شدند و بدون هشدار شروع به تیراندازی کردند.
«آنها فقط نشسته بودند و قهوه مینوشیدند، نه اسلحهای داشتند و نه آنجا پایگاه نظامی بود.» – معان رضوان، ساکن لندن
شاهدان گفتهاند که مهاجمان لباس نظامی بر تن داشتند، اما تشخیص اینکه عضو ارتش بودند یا یک گروه شبهنظامی، ناممکن بود. یک معلم ۵۲ ساله و از بستگان رضوانها گفت:
«نمیدانیم چه کسی ما را میکشد.»
ویدئوهای منتشرشده اجساد مردان غیرمسلح را نشان میداد که در برکههایی از خون در صالون افتادهاند. اعضای خانواده گفتند که مردانی با لباس نظامی از ورود آمبولانسها جلوگیری کردهاند، احتمالاً برای اینکه زخمیها از خونریزی جان دهند.
-بحران در شفاخانه سویدا
بهاء، جراح شفاخانه، گفت که برخی از کشتهشدگان را بهصورت شخصی میشناخته. شرایط در شفاخانه، بحرانی بود؛ گلولهباران و حملات خمپارهای ادامه داشت، دکتوران در راهروها پنهان شده بودند، و حتی ساختمان شفاخانه نیز دستکم یکبار هدف قرار گرفت. دکتوران ناچار بودند ادویه را جیرهبندی کنند.
«برای هر زخمی تنها ۲ تا ۳ سیسی ترامادول اختصاص میدادیم و آن را رقیق میکردیم تا به همه برسد.» – داکتر بخش ICU
-واکنش دولت و خشونت سایبری
الشرع روز پنجشنبه در سخنانی، وعده داد که عاملان نقض حقوق غیرنظامیان مجازات خواهند شد. وزارت دفاع سوریه نیز اعلام کرد به قوانین درگیری برای حفاظت از غیرنظامیان پایبند است.
«ما مصمم به پیگرد قانونی هر کسی هستیم که برادران دروز ما را مورد ظلم قرار داده است. دولت و قانون، ضامن حقوق همه بدون استثنا هستند.»
با این حال، تصاویر منتشرشده در شبکههای اجتماعی حاکی از آن است که نیروهای دولتی خود نیز در تحریک خشونت فرقهای نقش داشتهاند. در یک ویدئو، یک سرباز در حال راندن در سویدا و نمایش قمه در دستش میگوید:
«ما در راه توزیع کمک هستیم»، و سپس تصویری از تخریب عکس رهبران مذهبی دروزی را نشان میدهد.
در ویدئویی دیگر، یک سرباز بر پیکر دو جسد در کنار جاده میخندد و میگوید:
«این سگهای شما هستند، الهجری. هرکس مقابل دولت بایستد، این سرنوشتش خواهد بود.» – اشاره به شیخ حکمت الهجری، یکی از مخالفان اصلی دولت در میان رهبران دروزی
-خشونت متقابل و دور باطل انتقام
علیرغم آتشبس اعلامشده در روز چهارشنبه، خشونتها ادامه یافت. شایعات مربوط به حملهای دیگر از سوی عشایر بدوی باعث فرار دستهجمعی ساکنان در روز پنجشنبه شد. یوسف، انجنیر ۲۵ ساله، ویدئویی از مردم فراری ضبط کرد. در وانت یکی از آنها، دو کیسه جسد دیده میشد. وقتی یکی از کیسهها را باز کرد، جسد زنی دیده شد که گلویش بریده شده بود.
در پی این خشونتها، رسانههای دولتی سوریه گزارش دادند که دروزیها نیز به جوامع کوچک بدوی در سویدا حمله کردهاند و آن را «قتلعام توسط گروههای یاغی» خواندند. صحت این ویدئوها بهصورت مستقل تأیید نشده است.
-افزایش نفرت، سقوط اعتماد
چرخهٔ انتقامجویی با انگیزههای فرقهای، وحدت دولت نوپای سوریه را تهدید میکند. بیاعتمادی میان دروزیها و دولت به پایینترین سطح خود رسیده است.
«خیلی از این کشتهشدگان، از ابتدا با اسد مخالف بودند. حالا بعد از ۱۴ سال جنگ، همه این کشتارها برای چه بود؟» – بهاء
Afghanistan people's front 