۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵
منبع: نشریه تلگراف
—————————
از لحظهای که پیلوتان روسی وارد فضای هوایی استونی شدند، پیشرفتهترین جنگندههای ناتو آنها را دنبال کردند. دو فروند F-35 ایتالیایی، «گوست ۱» و «گوست ۲»، مأموریت رهگیری را از پایگاهی در ۵۰ کیلومتری پایتخت، تالین، آغاز کردند.
برای لحظهای، سرنوشت امور جهانی بر دوش پنج مرد قرار داشت – سه روسی و دو ایتالیایی – که ارتباط رادیویی با یکدیگر نداشتند.
ایتالیاییها مانور معمول رهگیری هوایی را آغاز کردند و بالهای خود را از یک سمت به سمت دیگر تکان دادند. روسها پاسخ دادند و بالهای خود را تکان دادند. سپس یکی از پیلوتان دست خود را بالا برد و با یک موج دوستانه پاسخ داد.
در دوازده دقیقه بعد، پیلوتان ایتالیایی روسها را تا انکلِیو کالینینگراد دنبال کردند – مدت زمان بیسابقهای برای یک نفوذ به فضای هوایی ناتو. این بار مانور بدون درگیری انجام شد و جنگندههای ناتو مجبور به شلیک به سه فروند میگ-۳۱ روسی مسلح به موشکهای هوابههوای خود نشدند.
با این حال، این نقطه تنش، بحثهای فشردهای را در ناتو برانگیخته است درباره اینکه چه زمان، کجا و چگونه باید وارد عمل شوند.
«ما به واکنش خود در هر موقعیت بسیار افتخار میکنیم»، جنرال گائِتانو فارینا، فرمانده نیروی هوایی ایتالیایی مأموریت بالتیک ایگل III در استونی، گفت. ناتو مسئولیت حفاظت از فضای هوایی کشورهای بالتیک – استونی، لتونی و لیتوانی – را بر عهده دارد، کشورهایی که خودشان جنگنده ندارند.
این هفتمین بار بود که پیلوتان جنرال فارینا از اول اگست به پرواز درآمده بودند، اما پیش از این، تمام رهگیریها در آبهای بینالمللی رخ داده بود.
حادثه اخیر در هفتهای رخ داد که ولادیمیر پوتین مجموعهای از عملیاتها را برای آزمایش توانایی ناتو در دفاع از مرزهایش آغاز کرد: حمله گسترده پهپادها به پولند، تعطیلی میدانهای هوایی اسلو و کپنهاگ به دلیل پهپادهای ناشناس و تهدید به تهاجم به مولداوی پیش از انتخابات این کشور.
در مشورتهای ماده ۴ ناتو که دولت استونی به دلیل نقض فضای هوایی خود آغاز کرد، پرسیده شد: «اگر پیلوتان روسی دوباره چنین کاری کنند، و این بار فشار بیشتری بیاورند، چه میکنیم؟»
در ده سال گذشته، روسیه حداقل ۴۰ بار فضای هوایی استونی را نقض کرده است – یک بار یک جت رئیسجمهور پوتین را به هلسینکی برای دیدار با ترامپ در ۲۰۱۸ منتقل کرد. اما بیشتر این نقضها شامل عبور از اطراف جزیره خالی از سکنه واندلو با هواپیماهای قدیمی و تنها بود. این بار، سه جنگنده سنگین دستکم پنج مایل وارد فضای هوایی استونی شدند و هرچند روسها دستورالعملهای رهگیری بینالمللی را رعایت کردند، مسیر خود را تغییر ندادند.
در بازگشت به پایگاه، پیلوتان ایتالیایی هیچ هیاهوی فیلم «تاپ گان» نداشتند. «این وظیفه ماست»، فارینا گفت. «مردان آرام بودند.»
اما نمیتوان همین را درباره ساکنان ساختمان استنباک، مقر دولت استونی، یا رهبران غربی که با خبر تماس میگرفتند، گفت.
وقتی یک جنگنده روسی در ۲۰۱۵ وارد فضای هوایی ترکیه شد، در ۱۷ ثانیه سرنگون شد.
به محض بازگشت F-35های ایتالیایی به آشیانه، برخی پرسیدند چرا این نقض آشکار سرزمین ناتو با همان پاسخ مواجه نشد. دیگران پرسیدند آیا پیلوتان روسی اشتباه کردهاند؟ «نمیتوانم بگویم، شاید با یک جت قدیمی ممکن است»، فارینا پاسخ داد.
دولت استونی این وضعیت را به اندازهای جدی نمیداند که نیازمند پاسخ نظامی مستقیم باشد؛ جنگندههای روسی به سمت سرزمین اصلی استونی نمیرفتند و با موشکهایی مسلح نبودند که اهداف زمینی را نابود کنند.
با این حال، تصمیم نهایی برای شلیک یا عدم شلیک با ناتو و کشورهایی است که نیروهای خود را برای مأموریتها تأمین میکنند. قوانین برخورد ناتو محرمانه است، و دولتها میتوانند محدودیتهایی بر استفاده از هواپیماها اعمال کنند که منجر به تفاوت در واکنشها میشود.
استونی در حال ساخت یک زرادخانه نظامی عظیم است تا هدفی جذاب برای روسیه نباشد: خندقهای تانک در مرز شرقی، خرید موشکهای دوربرد، مهمات و سیستم های پیشرفته دفاع هوایی از جمله Iris-T که تا پایان سال تحویل میشوند.
تا سال ۲۰۲۹، بودجه نظامی سالانه استونی به طور متوسط ۵.۴٪ از تولید ناخالص داخلی خواهد بود، بالاترین رقم در میان اعضای ناتو. اما طبق گفته وزیر دفاع هانو پِوکور، جنگنده خریداری نخواهد شد.
در همین حال، خلبانان F-35 ایتالیایی در آماری آموزش مداوم میبینند، سیستم هشدار فعال میشود و همه چیز «مثل ساعت کار میکند»، فارینا گفت.
در جنگلهای اطراف آماری، یادداشتی برای رئیسجمهور روسیه وجود دارد: زیر قبرهایی که با بالهای انتهایی جنگنده های شوروی علامتگذاری شدهاند، چند خلبان روسی دفن شدهاند. آنها در پنجاه سال اشغال استونی جان خود را از دست دادند. شاید دیگران نیز به آنها بپیوندند.
Afghanistan people's front 