نوشتهٔ آندره پاگلیارینی – استاد تاریخ و مطالعات بینالمللی، دانشگاه ایالتی لوئیزیانا
۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵
منبع: فارن پالیسی
————————
رئیسجمهور برازیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، احساس راحتی خاصی در سازمان ملل دارد. او در دههٔ ۲۰۰۰ نیز بارها در نشستهای مجمع عمومی حاضر شد و اکنون در دورهٔ دوم ریاست جمهوری اش (از ۲۰۲۳) بار دیگر به نیویارک بازگشته است. لولا همیشه مدافع چندجانبهگرایی بوده و سازمان ملل را سکویی میداند که کشورهای جنوب جهانی میتوانند در آن نقش مؤثری در تصمیمگیریهای کلان بینالمللی ایفا کنند.
اما یک نقطهٔ اشتراک میان او و منتقد سرسخت این نهاد—دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا—وجود دارد: هر دو بر این باورند که سازمان ملل در برابر چالشهای کنونی جهان کارآمد ظاهر نشده است. هفتهٔ جاری، این دو رهبر در پشت صحنهٔ مجمع عمومی بهطور اتفاقی با یکدیگر روبرو شدند و همین دیدار کوتاه میتواند سرآغاز بهبود روابط سرد آمریکا و برازیل باشد.
-لولا: دفاع از دموکراسی و اصلاح سازمان ملل
طبق سنت، رئیسجمهور برازیل نخستین سخنران مجمع عمومی است. لولا در نطق خود هشدار داد که هم دموکراسی و هم چندجانبهگرایی زیر فشار اقتدارگرایی و فرسایش حقوق بینالملل قرار دارند. او برازیل را نمونهای از تابآوری دموکراتیک دانست و به محکومیت ژائیر بولسونارو، رئیسجمهور پیشین، به دلیل تلاش برای برهم زدن نتایج انتخابات ۲۰۲۲ اشاره کرد.
او بار دیگر خواستار اصلاحات گسترده در ساختار سازمان ملل شد تا صدای کشورهای جنوب جهانی پررنگتر شود—پیشنهادی که با استقبال حضار همراه شد. در عین حال، لولا با انتقاد از «راست افراطی تابعکار» در برازیل، بهطور ضمنی همپیمانیهای بولسونارو با ترامپ را نکوهش کرد.
-ترامپ: حمله به «جهانیگرایی»
ترامپ که بلافاصله پس از لولا پشت تریبون رفت، در بخشی از سخنانش همصدا با لولا اعتراف کرد که سازمان ملل به ظرفیتهای واقعی خود نرسیده است. اما نتیجهگیری او کاملاً متفاوت بود: او سازمان ملل را یک «شکست جهانیگرایانه» خواند، سیاستهای مهاجرتی اروپا را ویرانگر دانست و تغییرات اقلیمی را «بزرگترین فریب تاریخ» توصیف کرد.
-برخورد کوتاه، نتایج احتمالی بزرگ
نکتهٔ غیرمنتظره اما پس از پایان سخنرانی لولا رقم خورد. او هنگام خروج از صالون با ترامپ که آمادهٔ سخنرانی میشد روبرو شد؛ دو رهبر یکدیگر را در آغوش گرفتند و چند جملهٔ دوستانه ردوبدل کردند. ترامپ در نطقش خارج از متن آمادهشدهٔ خود گفت که میان او و لولا «شیمی فوقالعادهای» وجود داشته و هفتهٔ آینده نیز دیداری رسمی خواهند داشت.
برای لولا، این لحظه یک موفقیت دیپلماتیک بهشمار میرود، زیرا ماهها تلاش دولت او برای برقراری ارتباط با واشنگتن بیثمر مانده بود. ترامپ حتی در ادامه گفت: «او مرد بسیار خوبی بهنظر میرسید. من او را دوست داشتم… و من فقط با کسانی معامله میکنم که دوستشان دارم.»
-واکنشها در برازیل و آمریکا
رسانههای راستگرای برازیل و نزدیکان بولسونارو تلاش کردند این نزدیکی را تاکتیکی از سوی ترامپ جلوه دهند تا لولا را در موقعیتی دشوار قرار دهد. برخی حتی پیشبینی کردند که این گفتوگو به معاملهای در مورد عفو بولسونارو ختم خواهد شد. با این حال، واقعیت این است که اگر ترامپ قصد چنین فشاری داشت، مدتها پیش فرصت کافی برای اقدام داشت.
-چرا سازمان ملل هنوز اهمیت دارد
این تعامل کوتاه نشان داد که مجمع عمومی سازمان ملل، فراتر از سخنرانیهای تکراری و فضای رسمیاش، همچنان میتواند بستر گفتوگو و ارتباط غیرمنتظره میان رهبران جهان باشد. لولا روز بعد در کنفرانس خبری گفت: «آنچه غیرممکن بهنظر میرسید، دیگر غیرممکن نیست.»
برای لحظهای کوتاه، احترام و لبخندی ساده در راهروهای سازمان ملل، دری تازه در روابط دو کشور گشود—و این دقیقاً همان چیزی است که یادآور میشود چرا سازمان ملل، با وجود همهٔ کاستیهایش، هنوز اهمیت دارد.
Afghanistan people's front 